زندگی امروز ما ارتباطی تنگاتنگ با بسته‌بندی‌ها دارد، بسته بندی عبارت است از برنامه ریزی، ایجاد تولید و استفاده از پوشش مناسب برای بازار کالاهای مصرفی، صنعتی و نظامی. بسته بندی صنعتی بخش مهمی از فرایند تولید است که شرایطی را فراهم می‌کند که کالاها و محصولات صنعتی در حین حمل‌ونقل و نگهداری ایمن بمانند و حفاظت شوند. این محصولات در اشکال و اندازه‌های گسترده و با مواد مختلفی وجود دارند. هر محصول، الزامات خاص خود را دارد، بنابراین شناخت کافی از بسته‌های صنعتی اهمیت ویژه‌ای دارد تا بدانیم در هر شرایطی چه نوعی مناسب است.
بسته بندی صنعتی برای نگهداری و محافظت از کالاهای صنعتی طراحی شده است که اغلب هدفمند بوده یا به طور خاص متناسب با محصولات مشخصی در مقیاس بزرگ و صنعتی استفاده و طراحی می‌شوند. مواد صنعتی هر چیزی را می‌تواند در بر بگیرد، از بتن، مواد غذایی و نوشیدنی‌ها، محصولات شیمیایی و دارویی، خودرو، نفت و گاز و پتروشیمی، ساختمان‌سازی و طیف وسیعی از محصولات که هرکدام مشخصات و ویژگی‌های متمایزی دارند. تنوع گسترده و تفاوت ویژگی‌ها باعث شده است که نتوان از یک راه‌حل یکسان برای آنها استفاده کرد.
بسته‌های صنعتی باید محکم و سنگین باشند، حمل‌ونقل و ذخیره‌سازی را آسان‌تر کنند و بتوانند از محتویات در برابر ضربه، فرورفتگی یا ریختن در حین حمل‌ونقل محافظت کند. همچنین برچسب‌گذاری، مدیریت موجودی و ارسال و در مواردی فعالیتهای مارکتینگ برای آنها نیز آسان می‌گردد.
مواد بسته بندی چیست؟
بسته‌های صنعتی گستردگی بالایی دارند؛ اما چند ماده اصلی در تمامی آنها وجود دارد که تقریباً برای تمامی محصولات استفاده می‌شوند. انواع کارتن‌ها، فیلم‌های پلاستیکی، نایلون حباب‌دار، جعبه‌های مقوایی، ظروف پلاستیکی، قوطی‌ها، بسته‌های تترا از مواد بسته‌بندی شناخته شده هستند.
وظیفه بسته بندی، حفاظت از محصولات داخلش است، به همین دلیل اگر مواد درستی برای تولید آن انتخاب نگردد، نه‌تنها بسته ایمنی نخواهیم داشت، بلکه به محتویات داخلی نیز آسیب وارد می‌کنیم. مسئله‌ای که مطرح می‌شود، این است که آیا یک بسته بندی کافی است؟ برای بسیاری از محصولات ما نیاز به چند پوشش داریم. بسته‌بندی‌ها به شرح زیر هستند:
- اولیه
- ثانویه
- سوم
- فرعی
بسته بندی اولیه (لایه اول)
صنایع یا کارخانه‌هایی که دارو، مواد غذایی، نوشیدنی‌ها و سایر اقلام فاسدشدنی تولید می‌کنند، انتخاب بسته بندی اولیه درست برای آنها بسیار مهم است، زیرا برای محافظت از اقلام به بسته بندی نیاز دارند. انواع مختلفی از مواد بسته بندی وجود دارد که در بسته‌بندی‌های اولیه مورداستفاده قرار می‌گیرند که در ادامه بیشتر به آنها می‌پردازیم.
- فیلم‌های چندلایه: فیلم‌های چندلایه از پلاستیک یا پلیمر بسیار نازک ساخته شده‌اند. ساختار این مواد به صورتی است که به گرما واکنش نشان می‌دهد و مهروموم می‌گردد.
- ظروف پلاستیکی: ظرف‌های سخت پلاستیکی در مشاغل خرده‌فروشی رایج بوده و اغلب قابلیت استفاده دوباره و بازیافت دارند.
- محصولات ترموفرم شده: این نوع بسته بندی که از ترموپلاستیک ساخته شده است و عمدتاً برای اقلام الکترونیکی استفاده می‌شود. ترموپلاستیک‌ها حرارت داده می‌شوند و به شکل‌های خاص برای محصولات و تجهیزات فرعی آنها قالب‌گیری می‌شوند.
- قوطی: قوطی‌های حلبی مواد بسته بندی چندمنظوره‌ای هستند که در بسیاری از انواع مشاغل مورداستفاده قرار می‌گیرند. کنسرو، نوشیدنی‌ها، روغن، رب، رنگ و… اغلب در قوطی‌های حلبی عرضه می‌شوند.
- کاغذ روغنی: کیک‌ها، کره و بسیاری از مواد غذایی دیگر قبل از بسته بندی در کاغذهای روغنی پیچیده می‌شوند. کاغذ پخته شده به مواد نمی‌چسبد و به‌راحتی جدا می‌شود.
- تیوب بهداشتی: لوله‌های لمینت شده در برابر روغن و حرارت مقاوم و کاملاً بهداشتی هستند و در درجه اول برای بسته بندی انواع خمیر، کرم یا پماد استفاده می‌شوند. این بسته‌ها دارای دو بخش هستند، در یک سمت دارای آب‌بندی حرارتی و در طرف دیگر، دارای درپوش هستند که در نتیجه استفاده از آنها آسان می‌گردد.
- جعبه کارتنی: یکی از رایج‌ترین انواع بسته بندی است و از مواد کاغذی و مقوایی تولید می‌شود. گاهی اوقات از مواد دیگری مانند پلاستیک در آنها استفاده می‌شود تا ویژگی‌های همچون حفاظت در برابر رطوبت داشته باشند.
- پاکت زیپ‌دار: این کیسه‌ها تلفیقی از چند مواد هستند که به دلیل کاربری آسان، در سال‌های اخیر برای مواد بسیاری مورداستفاده قرار گرفته‌اند.
- ظروف شیشه‌ای: ظرف‌های شیشه‌ای برای بسته بندی مواد غذایی، شیمیایی، دارو، پودرها و… کاربرد دارند. البته این ظروف شکننده هستند و اغلب یک‌لایه حفاظتی دیگر نیز نیاز دارند.
- فیلم شیرینگ: شرینک یا شیرینگ که با نام پلاستیک حرارتی نیز شناخته می‌شود، برای بسته بندی چندین واحد از اقلام استفاده می‌شود. در کل فیلم‌ها برای لایه خارجی استفاده می‌شوند و برای اعمال آنها نیاز به گرما داریم.
- فیلم استرچ: فیلم کششی یک پوشش پلاستیکی شفاف است که برای محافظت از مواد غذایی فاسدشدنی مانند سالاد و ساندویچ به کار می‌رود. همچنین برای بسته نگه‌داشتن بارهای روی پالت نیز کاربرد دارد.
- گونی: اغلب محصولات کشاورزی مانند سیب‌زمینی، غلات، برنج و… در گونی پارچه‌ای بسته‌بندی می‌شوند. برای محصولاتی مانند سیمان، کود و… عموماً از گونی‌های پلاستیکی استفاده می‌شود که تا 1000 کیلوگرم را می‌توان با آنها حمل کرد.
- پلاستیک حباب‌دار: یک پلاستیک رایج در صنعت است که اغلب دور کالاهای شکننده یا حساس را می‌پوشاند تا از واردشدن ضربه و آسیب به آنها جلوگیری کند. روکش‌های حباب‌دار دارای هوای پر شده هستند که به شکل یک بالشتک عمل کرده و حفاظتی عالی پدید می‌آورند.
بسته بندی ثانویه (لایه دوم)
پس از بسته اولیه، تمامی محصولاتی که به‌صورت عمده تحویل داده می‌شوند، نیاز به بسته‌بندی مجدد دارند که به آن بسته بندی ثانویه می‌گویند. انواع مختلفی از مواد وجود دارند که در بسته‌بندی‌های ثانویه مورداستفاده قرار می‌گیرند که در ادامه بیشتر به آنها می‌پردازیم.
- سبد پلاستیکی: این جعبه‌های برای بسته‌بندی و حمل سفارش‌ها عمده کاربرد دارند و در فروشگاه‌ها و مراکز خرید رایج هستند. به طور مثال نگهداری و حمل میوه از کاربردهای اصلی آنها هستند.
- سینی: انواع سینی‌های پلاستیکی به‌عنوان نگهدارنده، زیر تعدادی محصول قرار می‌گیرد و در نتیجه شرایط حمل آنها را آسان‌تر می‌کند.
- جعبه چوبی: این جعبه‌ها محکم هستند و اغلب برای ذخیره‌سازی و مرتب‌کردن استفاده می‌شوند و کاربرد اصلی آنها در انبارها و سوپرمارکت‌ها است. این جعبه‌ها سازگار با محیط‌زیست هستند.
بسته بندی سوم
لایه سوم برای حمل‌ونقل و ارسال محصولات موردنیاز است. اساساً، این نوع بسته بندی یک‌لایه ایمنی اضافه را تضمین می‌کند که از محصولات در برابر ضربه‌ها محافظت می‌کند. در ادامه رایج‌ترین موارد این دسته را بررسی می‌کنیم.
- کارتن: ورق‌های فلوت در تولید کارتن‌های مقوایی کاربرد دارند و محصولات را در برابر ضربه و تکان‌های تصادفی حفاظت می‌کند. کارتن یکی از اصلی‌ترین محصولات صنعت بسته‌بندی است که برای حمل‌ونقل استفاده می‌شوند.
- جعبه چوبی: انواع مختلفی از ظروف چوبی در بازار موجود هستند که به شکل جعبه و باکس طراحی شده‌اند و برای بسته‌بندی مواد و آسان‌سازی جابه‌جایی کاربرد دارند.
- پالت: در توزیع محصولات صنعتی، پالت‌های پلاستیکی و چوبی، از بازیگران اصلی هستند. پالت جابه‌جایی بسته‌های بزرگ با لیفتراک را آسان می‌کند.
بسته بندی فرعی
آخرین لایه که کمتر موردتوجه قرار می‌گیرد؛ اما تأثیر بسزایی در امینی هنگام حمل بسته‌ها دارند، این بخش است. در واقع اینها مواد مصرفی ضروری در صنعت بسته بندی هستند و عمدتاً موارد زیر را شامل می‌شوند:
- چسب‌ها
- جوهرهای چاپ
- تسمه‌های پلی‌پروپیلن پپ PP
- درپوش‌ها
- نوار چسب‌ها
- برچسب‌ها و لیبل‌ها
- ضربه‌گیرها
در بسته بندی صنعتی به چه نکاتی توجه کنیم؟
احتمالاً به‌عنوان صاحب یک کسب‌وکار، ایده‌ای کلی درباره مواد بسته بندی موردنیاز دارد. اما قبل از اقدام به خرید، چند نکته کلی وجود دارد که باید در نظر گرفته شوند. بهترین ملزومات بسته‌بندی، مواردی هستند که ویژگی‌های زیر را ارائه دهند:
- ایمنی و دوام: اولین نکته‌ای که هنگام انتخاب باید به آن توجه کنید، دوام است. خرید یک جنس ارزان بی‌کیفیت، تنها باعث ازبین‌رفتن پول و محصول شما می‌گردد.
- قیمت مقرون‌به‌صرفه: در صنایع، خرید به‌صورت عمده صورت می‌گیرد و قیمت در مقیاس بزرگ، بیشتر به چشم می‌آید. حتماً قیمت‌های مختلف را در نظر بگیرید و با هم مقایسه کنید.
- کاربرد آسان: در کارهای صنعتی لازم است که شما سراغ وسایلی که استفاده از آنها دشوار است، نروید. زیرا باعث کاهش راندمان کارگران نیز می‌گردد.
- دسترسی آسان: اطمینان حاصل کنید که لوازمی که انتخاب کرده‌اید به‌آسانی در دسترس باشند و بتوانید هروقت نیاز داشتید برای خرید آنها اقدام کنید.
- تأییدیه: برای محصولات پزشکی، دارویی و غذایی و… نیاز به استانداردهای خاصی است که بتوان از آنها استفاده کرد. این مواد باید دارای تأییدیه باشند تا بتوان برای بسته‌بندی ایمن آنها را به کار برد.
- برندینگ و چاپ: بسته تنها برای ایمنی و آسان‌سازی جابه‌جایی نیست، بلکه نقشی حیاتی در فعالیتهای بازاریابی دارد. اگر محصول شما نیاز به تبلیغ دارد، حتماً سراغ اقلامی که قابلیت چاپ دارند، بروید.
- شفافیت: سعی کنید برای لایه‌های دوم از پلاستیک‌های شفاف استفاده کنید تا مدیریت موجودی آنها آسان‌تر گردد.
- بازیافت: استفاده از مواد زیست‌تخریب‌پذیر و سبز در صنعت بسته‌بندی، وظیفه اجتماعی تک‌تک ما است که باید اولویت صنایع باشد.
- ضربه‌گیر: برای ارسال اقلام کوچک و حساس، حتماً از بالشتک‌ها و نایلون حبابی و ضربه‌گیر استفاده کنید.
منابع:
