ساشه چیست ؟ مواد اولیه مورد نیاز و انواع آن

در دنیای پرشتاب امروز، مصرف‌کنندگان به دنبال راحتی، بهداشت و دوزبندی دقیق هستند. از پودر قهوه فوری گرفته تا شامپوی مسافرتی، از سس تک‌نفره رستوران تا بسته‌های داروهای بدون نسخه، همه در یک فرمت بسته‌بندی کوچک و کارآمد ارائه می‌شوند، بسته بندی به نام ساشه (Sachet).

ساشه، یک پاکت کوچک مهر و موم شده (Seal شده) است که معمولاً محتوی مقدار کمی از یک محصول مایع، پودری یا دانه‌ای است. اهمیت ساشه تنها در اندازه آن نیست، بلکه در نقش حیاتی آن در حفظ تازگی، جلوگیری از هدر رفتن محصول و امکان حمل آسان نهفته است. ساشه یک راه‌حل بسته‌بندی مقرون به صرفه است که به کسب‌وکارها امکان می‌دهد محصولات گران‌قیمت یا بهداشتی خود را به صورت نمونه، مسافرتی یا دوزبندی شده به بازار عرضه کنند.

اما در پشت این بسته‌بندی ساده، یک علم پیچیده از پلیمرها، لمینت‌ها و فناوری‌های پیشرفته نهفته است. ساشه یک بسته‌بندی تک‌لایه نیست؛ این محصول نهایی حاصل از ترکیب دقیق چندین لایه فیلم پلیمری است که هر کدام وظیفه خاصی دارند.

در پوشان پلاستیک، ما به عنوان متخصصان فیلم‌های پلیمری، اهمیت لایه‌های داخلی و خارجی را برای عملکرد نهایی ساشه درک می‌کنیم. محصولاتی مانند فیلم پلی اتیلن (PE) که ما تولید می کنیم و فیلم های پلی پروپیلن (BOPP/OPP) ، مواد اولیه حیاتی برای ساخت فیلم‌های لمینتی مورد نیاز برای تولید ساشه هستند.

بخش ۱: آشنایی با ساشه (Sachet) و انواع آن

ساشه به عنوان یک فرمت بسته‌بندی انعطاف‌پذیر شناخته می‌شود که معمولاً از دو یا چند لایه فیلم پلیمری یا آلومینیومی ساخته شده است که سه یا چهار طرف آن مهر و موم شده است.

ساختار و تعریف فنی

ساشه اساساً یک بسته‌بندی انعطاف‌پذیر کوچک و مسطح است که توسط دستگاه‌های پرکن و آب‌بندی فرم داده می‌شود. این فرمت در مقایسه با سایر بسته‌بندی‌های انعطاف‌پذیر (مانند پاکت‌های ایستاده یا کیسه‌های بزرگ) ارزان‌تر است، زیرا نیاز به پیچیدگی کمتری در فرآیند دوخت دارد و از کمترین میزان ماده اولیه استفاده می‌کند.

انواع ساشه بر اساس شکل و دوخت

1. ساشه سه‌طرف دوخت (Three-Side Seal Sachet):این رایج‌ترین نوع ساشه است. فیلم، تا می‌شود یا دو رول فیلم جداگانه روی هم قرار می‌گیرند و سه طرف آن (بالا، پایین و یکی از کناره‌ها) مهر و موم می‌شود و طرف چهارم باز می‌ماند تا پر شود و سپس دوخته شود.
2. ساشه چهارطرف دوخت (Four-Side Seal Sachet):این نوع از دو لایه فیلم کاملاً مجزا تشکیل شده است که هر چهار طرف آن دوخته می‌شود. این فرمت معمولاً برای پودرها یا قرص‌ها استفاده می‌شود و ظاهری منظم‌تر دارد.
3. ساشه استیک (Stick Sachet/Stick Pack):این نوع ساشه باریک و بلند است و برای مواد پودری مانند شکر یا پودر قهوه فوری بسیار رایج است. ساختار آن معمولاً از یک دوخت عمودی در پشت و دو دوخت افقی در بالا و پایین تشکیل شده است.

محصولات رایج در ساشه

• مایعات و ژل‌ها: شامپو، نرم‌کننده، سس مایونز، سس گوجه‌فرنگی، عسل، روغن‌های گیاهی.
• پودرها و گرانول‌ها: قهوه فوری، شکر، نمک، ادویه‌جات، داروها (مانند ساشه پودر او آر اس).
• دستمال مرطوب: در مواردی که دستمال مرطوب به صورت تکی عرضه می‌شود.

---

بخش ۲: علم مواد اولیه: لمینت‌ها در ساشه

مهم‌ترین وجه تمایز ساشه، پیچیدگی لایه‌های بسته‌بندی آن است. برای ایجاد یک بسته‌بندی که هم از محصول در برابر عوامل محیطی محافظت کند و هم قابلیت دوخت حرارتی را داشته باشد، فیلم‌های تک‌لایه پلیمر کافی نیستند. ما به “ساختارهای چندلایه” یا “لمینت‌ها” نیاز داریم.

ساختار ساشه معمولاً از ۲، ۳ یا حتی ۴ لایه فیلم تشکیل شده است که هر کدام وظیفه مشخصی دارند:

لایه ۱: لایه چاپ یا لایه بیرونی (The Print/Outer Layer)

این لایه، بیرونی‌ترین لایه ساشه است که در معرض دید مصرف‌کننده قرار دارد و وظیفه تحمل چاپ، محافظت از لایه‌های زیرین و ایجاد سختی ساختاری را دارد.

• مواد اولیه اصلی:
  • سلفون (BOPP/OPP): به دلیل شفافیت بالا، براقیت عالی، استحکام کششی خوب و هزینه نسبتاً پایین. اگر چاپ روی فیلم انجام شود، این فیلم لمینت می‌شود.
  • پلی استر (BOPET): برای بسته‌بندی‌های لوکس‌تر یا در مواردی که به پایداری حرارتی و ابعادی بالاتری در فرآیند چاپ نیاز است.
  • کاغذ/مقوا: برای حس طبیعی و مات بودن (اغلب برای ساشه‌های شکر و نمک).

پیوند با پوشان پلاستیک: ما در پوشان پلاستیک، فیلم‌های سلفون (BOPP) را به عنوان لایه چاپی خارجی ارائه می‌دهیم که بسته‌بندی شما را درخشان و جذاب می‌سازد.

لایه ۲: لایه میانی (The Barrier Layer)

این لایه مهم‌ترین عامل در تعیین عمر مفید (Shelf Life) محصول شماست. وظیفه اصلی آن، ممانعت از عبور گازها (اکسیژن، نیتروژن)، رطوبت و نور UV است.

• مواد اولیه اصلی:
  • فویل آلومینیوم (Aluminum Foil): قوی‌ترین سد ممکن. سد گازی، رطوبتی و نوری (UV) تقریباً صفر دارد. برای محصولات حساس به نور و اکسیژن (مانند قهوه، داروها، پودرهای خاص) ضروری است.
  • متالایزد فیلم (Metallized Film): یک فیلم پلیمری (اغلب BOPP یا BOPET) که با یک لایه نازک آلومینیوم در خلاء پوشش داده شده است. این لایه سد خوبی در برابر نور و رطوبت ایجاد می‌کند و ارزان‌تر از فویل است.
  • پلیمرهای EVOH یا PVDC: برای بسته‌بندی‌هایی که نیاز به شفافیت دارند اما سد گازی هم لازم است.

لایه ۳: لایه آب‌بندی (Sealant Layer)

این لایه درونی‌ترین لایه است که مستقیماً با محصول در تماس است و مهم‌تر از همه، لایه‌ای است که در فرآیند تولید ساشه، با حرارت به خود می‌چسبد تا یک مهر و موم قوی و نفوذناپذیر ایجاد کند.

• مواد اولیه اصلی:
  • پلی اتیلن سبک خطی (LLDPE) و پلی اتیلن سبک (LDPE): اینها پادشاهان لایه‌های آب‌بندی هستند. به دلیل نقطه ذوب پایین (Low Melt Temperature)، قابلیت دوخت حرارتی عالی (Sealability)، استحکام دوخت بالا و مقاومت شیمیایی خوب، پلی اتیلن بهترین انتخاب است.
  • کوپلیمر اتیلن-وینیل استات (EVA): گاهی برای دمای دوخت پایین‌تر استفاده می‌شود.
  • پلی پروپیلن کوپلیمر (CPP/Copolymer PP): برای مواردی که محصول به حرارت بیشتری نیاز دارد یا در دمای بالا پر می‌شود (مانند سس داغ).

پیوند با پوشان پلاستیک: فیلم پلی اتیلن ما، ماده اولیه حیاتی برای ساخت این لایه آب‌بندی نهایی است. کیفیت فیلم PE ما مستقیماً بر استحکام دوخت (Seal Strength) و جلوگیری از نشت ساشه شما تأثیر می‌گذارد.

مثال‌های ساختاری رایج

نوع محصول	لایه بیرونی (چاپ)	لایه میانی (سد)	لایه آب‌بندی (داخلی)	مثال کاربرد
ساشه معمولی پودری	BOPP	متالایزد PET	PE (فیلم پلی اتیلن)	قهوه فوری، شکر
ساشه لوکس مایع	BOPET	فویل آلومینیوم	PE (فیلم پلی اتیلن)	شامپو، کرم لوکس
ساشه شفاف سس	PET	ندارد	CPP یا کوپلیمر PE	سس کچاپ رستورانی

بخش ۳: فرآیند تولید ساشه (از گرانول تا محصول نهایی)

تولید ساشه یک فرآیند پیچیده است که در سه مرحله اصلی انجام می‌شود: ۱. تولید فیلم چندلایه (لمینت)، ۲. چاپ و ۳. فرآیند پرکن و آب‌بندی (F/F/S).

مرحله ۱: تولید فیلم لمینتی (Lamination)

در این مرحله، فیلم‌های تک‌لایه (مثلاً سلفون و فیلم پلی اتیلن) به یکدیگر متصل می‌شوند تا خواص مورد نظر به دست آید.

• کوتینگ اکستروژن (Extrusion Coating): در این فرآیند، یک لایه مذاب پلیمر (اغلب LDPE/LLDPE) به صورت مذاب بر روی لایه بیرونی (مثلاً BOPP یا فویل آلومینیوم) ریخته می‌شود. این ساده‌ترین و ارزان‌ترین راه برای لمینت کردن و افزودن لایه PE (فیلم پلی اتیلن) دوخت‌پذیر است.
• لمینت چسبی (Adhesive Lamination): دو فیلم از قبل ساخته شده (مثلاً یک فیلم چاپ شده BOPET و یک فیلم ساده PE) از طریق یک چسب صنعتی (مانند پلی اورتان) و با استفاده از حرارت و فشار به هم متصل می‌شوند. این روش دقت و استحکام بالاتری دارد و برای ساختارهای پیچیده‌تر با فویل آلومینیوم الزامی است.

نکته تخصصی: کیفیت فیلم پلی اتیلن لایه داخلی ما در پوشان پلاستیک در این مرحله بسیار حیاتی است. این فیلم باید از نظر ضخامت کاملاً یکنواخت باشد تا حرارت آب‌بندی به طور یکنواخت در کل سطح فیلم توزیع شود و دوخت‌های نامنظم و ضعیف ایجاد نشود.

مرحله ۲: چاپ (Printing)

• چاپ معمولاً به روش فِـلِکسوگرافی (Flexography) یا گراوور (Rotogravure) و روی لایه بیرونی انجام می‌شود.
• در چاپ سطح داخلی (Reverse Printing)، جوهر روی سطح داخلی (پشت) لایه بیرونی (مثلاً سلفون) چاپ می‌شود و سپس لمینت انجام می‌گیرد. این روش جوهر را بین دو لایه قفل کرده و از تماس آن با دست مصرف‌کننده و فرسایش جلوگیری می‌کند.

مرحله ۳: پرکن و آب‌بندی فرم داده شده (Form-Fill-Seal – F/F/S)

این مرحله، قلب تولید ساشه است. دستگاه‌های F/F/S رول‌های فیلم لمینت شده را می‌گیرند و به طور خودکار آن را به ساشه نهایی تبدیل می‌کنند. دو نوع اصلی وجود دارد:

الف) دستگاه افقی F/F/S (HFFS)

• نحوه عملکرد: فیلم در جهت افقی حرکت می‌کند. دستگاه، دوخت‌های عرضی را اعمال می‌کند و ساشه‌ها را جدا می‌کند.
• کاربرد: عمدتاً برای محصولات جامد مانند قرص، دستمال مرطوب، و محصولات با حجم زیاد و سرعت بالا.

ب) دستگاه عمودی F/F/S (VFFS)

• نحوه عملکرد: رول فیلم از بالا به سمت پایین کشیده می‌شود. فیلم به شکل یک لوله فرم داده می‌شود (از طریق یک “یقه فرم‌دهنده” – Former Collar) و درز عمودی آن دوخته می‌شود. سپس محصول از بالا درون لوله ریخته می‌شود و دوخت‌های افقی بالا و پایین (که ساشه قبلی را مهر و موم کرده و ساشه جدید را می‌سازد) اعمال می‌شوند.
• کاربرد: عمدتاً برای مایعات (مانند سس، روغن، شامپو) و پودرها (مانند شکر، قهوه).

فرآیند کلیدی: آب‌بندی حرارتی (Heat Sealing)

موفقیت ساشه در گرو دوخت آن است. آب‌بندی حرارتی در این دستگاه‌ها از طریق صفحات داغ یا میله‌های حرارتی انجام می‌شود که:

1. حرارت: به لایه آب‌بندی (PE یا CPP) منتقل می‌شود.
2. ذوب: لایه آب‌بندی ذوب می‌شود.
3. فشار: با اعمال فشار، دو سطح ذوب شده به هم فشرده می‌شوند.
4. خنک‌کاری: پلیمر سرد شده و یک پیوند دائمی و نفوذناپذیر ایجاد می‌کند.

مهم‌ترین پارامترها برای دوخت: دما، فشار و زمان. این سه باید برای هر فیلم و هر محصول به دقت کالیبره شوند تا استحکام دوخت (Seal Strength) به حداکثر برسد. دوخت ضعیف، منجر به نشت (Leaking) محصول می‌شود، که یک فاجعه برای تولیدکننده است.

نتیجه‌گیری: انتخاب هوشمندانه، تضمین موفقیت ساشه شما

ساشه یک شگفتی در مهندسی بسته‌بندی انعطاف‌پذیر است. این بسته‌بندی کوچک، نیازمند دقت بالا در انتخاب مواد اولیه، به‌ویژه در ساختار فیلم‌های چندلایه است. استحکام و طول عمر ساشه شما به طور مستقیم به کیفیت لایه‌های پلیمری و به ویژه لایه آب‌بندی داخلی آن بستگی دارد.

در پوشان پلاستیک، ما درک عمیقی از الزامات فنی بسته‌بندی ساشه داریم. از سلفون براق و شفاف برای لایه‌های بیرونی و چاپی، تا فیلم پلی اتیلن با کیفیت بالا برای تضمین قوی‌ترین و قابل اعتمادترین آب‌بندی حرارتی. کیفیت مواد اولیه ما، نشت کمتر، سرعت تولید بالاتر و در نهایت، رضایت بیشتر مصرف‌کننده شما را تضمین می‌کند.

انتخاب فیلم مناسب، یک تصمیم فنی است که نباید نادیده گرفته شود. ما آماده‌ایم تا با ارائه بهترین فیلم‌های پلیمری، از موفقیت محصول ساشه شما حمایت کنیم.

برای مشاوره در مورد انتخاب بهترین گرید فیلم پلی اتیلن برای لایه آب‌بندی ساشه، یا انتخاب بهترین سلفون برای چاپ و ظاهر جذاب، همین امروز با متخصصان پوشان پلاستیک تماس بگیرید و به صفحه محصولات ما مراجعه کنید.